Image provided by: University of Oregon Libraries; Eugene, OR
About Toveritar. (Astoria, Or.) 19??-1930 | View Entire Issue (Nov. 4, 1919)
8 Uusi aamu sarastaa Jo kauan kauan viruttihin yössä ei tullut apua maast' ei taivaasta Mutt' kuului vihdoin kuiske or- jajoukkoon : on apu ainoo yhteisvoimassa Niin syntyi köyhälistön kaunis aate mi syttää toivon lämmön mieli ' hin Sen kautta valiheverkot kerran ratkee ja lopuu riisto voittaa oikeus Nyt kertoo viestit kuinka kaik kialla ' jo orjajoukot alkaa herätä ne joukot jotka sortovallan alla on nurkumatta aina kestäneet Ah" vaalenee jo tumma uinen usva saa aamun vihdoinkin tää pitkä yö : Ja ulottukoon riemu mailman ääriin kun vihdoinkin valon voiton hetki lyö Ida Niemelä filyrsky-yön lapsi Kirj Helmi Mattson (Jatkoa) 3 LUKU Nuoruus kallein kaunihin Ajan ihanimman suot Poskiin punat purppurani ' Onnenvälkkeen luot Oi hempeys! Oi rakkausl Voi kuinka juovutat Saat rinnan riemuun ihanaan Suot sieluun unelmat ! Vaan kauneus ja kukoistus Syksyisin kellastuu — Harvoin elon unelmat Ja kaihot toteutuu Kestikievari oli vieraita täynnä Hyörinää ja touhua oli ollut koko viikon aivan myÖtäänsä että emän tä jo väsymystään valitteli ja piika tyttö oli kiukussaan Salavihkaa mu tisi täyttäessään emännän käskyjä : — Olisin minä emäntänä en an taisi tuon tyttären niin neitinä kul kea On jo kohta aikaihminen mut ta ei vain kotona ole miksikään avuk si Nytkin olisi tarpeen taloustoimis sa mutta eipä viitsi Siellä on ryokkinä ei käy väen puolella kuulemassa ei kurkistamassa t Emäntä oli huomannut tytön mu tinan — Mitä se piialle kuuluu miten minä tyttäreni kasvatan Anna olla! Dagmarilla on omat tehtävänsä Siihen sai piian mutina katketa — Mutta nun paljon vaikutti emäntään tytön kiukuttelu että meni katsele maan Dagmaria — Missähän se tyttö tosiaan aina olestaa Sitä ei näe päiväkausiin ja silloin kun näkee on niin umpimieli nen ja vaitelias että tuskin kysy mykseen vastausta antaa — Dag mar! Dagmar I huuteli emäntä — Missähän se nytkin mahtaa olla — Dagmar huu-uu! huuteli emäntä Tyttö ei kuullut Hän istui pihan perällä kahden koivun väliin asetetussa verkkokii kussa lukemassa "Montekriston krei ciä" Hänen oli nopeasti luettava vihot kun lukkarin Ellen odotti vuo roansa saadakseen romaanin luetta vakseen Ellellä oli tiedossa joku uusi romaani jota kehuttiin vieläkin jännittävämmäksi Sen aikoi Dagmar sitten lukea He aina vuorottelivat kirjojaan ta e — : " Nuorta Ötafitfl — rinoivat lukemansa kertomukset toi silleen seurustelivat Ellenin kanssa yhdessä kuin sisarukset Ellen oli Dagmaria paria vuotta vanhempi kaunis tyttö Kullankel taiset hiukset silmät siniset kuin sy vän järven pinta posket punaiset kuin omena vallaton ja viehkeä Sel lainen tyttö! Eleli äitinsä kanssa Mutajärven rannalla pienessä huo neustossa jonka leskirouva raken nutti asunnokseen lukkarin kuoleman jälkeen Dagmar öieskeli lukkarin lesken majassa toisinaan päiväkaudet Ellen oli kievarissa vuorostaan Dagmarin ainaisena vieraana — Lukkarin lesken majassa tyttö taas lienee kun ei näy ei kuulu ar veli emäntä Tyttö ei ollut kylälle karannut — Emäntä löyti hänet kiikusta silmät puoliummessa romaanikirja sylissä — Mutta Dagmar! Sinä se olet ihmisen alku alkoi hän torua Et muuta kun noiden kirjojen kanssa is tut kuin nukke Mitähän moskaa si nulla taas on kun olet juuri kuin toisesta maailmasta karannut! Tyttö ei puhunut mitään vaan nousi ja lähti menemään äitinsä edel lä huoneisiin päin Emäntä lopetti torumisen suu jo ve täysi hymyyn Tytärtään katsel len ajatteli: — Nyt on sinulla lapseni elämä ihanimmillaan I Eipä käy kateeksi jos säätkin vähän vapautta nauttia Mikäpä tietää sinunkaan kohtalosi Myrsky-yönä tuli tyttö maailmaan Oli sekin yö! Sitten katseli Hele na tytön jälkeen hymisten: — Aivan on Dagmar niinkuin tä tinsä vaikka kyläläiset väittävät tul leen minun näkööni Siskovainajani oli juuri tuollainen Tumma tukka oli hänelläkin ja samanlaiset pyöreät kasvot kuin Dagmarilla Isänsä su kuun Hän ei ole tullut vähääkään — Pienikasvuiseksi näkyy jäävän Nyt on jo viidentoista ja noin hen to ja lapsekas vielä Ei tuota viit si rasittaa liialla työllä Onhan tässä tekijöitä muitakin ajatteli nyt emän tä jälleen — Kylläpä tuon tiedän itsestäni miltä tuntuu raataminen Lapsesta asti olen yrittänyt ja aina ollut lähtemässä Milloin olen va pautta ja iloa tuntenut nuorenakaan) Ei milloinkaan I Saakoon tyttö hel pommat päivät kun ei ole pakko häntä rasittaa f Emäntä riensi töihinsä Dagmarin päivät kuluivat huolet tomasti aurinko paistoi ja elämä hy myili Romaanikirjojen sankareita oli pää täynnä ja suuria unelmia kietoutui pikku aivoihin -Elämä ei häneen vielä koskettanut kipeästi (Jatk) yön varjot Työläisnuorisolle Pietari P Suoritin laitonta asevelvolli suutta eräässä "Valkosen Suo men" kunnassa joka sittemmin on tullut kaikkein kuuluisim maksi niistä salamyhkäisistä ja kaameista veritöistä joita kan salaissodan aikana tehtiin To siasiassa ei mitään epäjärjestys tä ollut työväestön taholta ta pahtunut — kapinasta puhumat takaan — mutta kyllä sitä enem män Valkosten maan vapautta jien riehuessa Kuten sanottu minä suoritin asevelvollisuuttani juuri samai sessa pitäjässä ja sen vuok-i jouduin kerran yhdeksi yöksi vahtimaan "punaisia roistoja" Paikka jossa heitä säilytettiin oli muistaakseni Saari-niminen talo — yksinäinen kolkko paik ka jolta ei suinkaan synkkää mainetta puuttunut Nyt oli siis tilaisuus nähdä tuo mainittu "roistosakki" Oikein olin tyy tyväinen kaikkeen siihen joka minua odotti Kellu 9 illalla oli vahdin muut to Huudettuani tunnussanan — Naantali — olin valmis varti ja ja edeltäjiini poistui sanaa sanomatta Hän näytti oikein iloitsevan siitä että pääsi pois Mutta mitä? Kaikki näyttivät olevan rehel lisiä työläisiä ja kun sain tilai suuden puhutetla heistä paria jo vaunanpuoleista 'perheen isää niin sain heti tietää asian oike an laidan Nuo neljäkymmentä kaksi paikkakunnan rehellisil tä työläistä oli vangittu ilman syytä ilman aiheita Ji ikäinen heistä — ' jo kymmeniä ennen heistä — jo kymmeniä ennen ja jälkeen — tapettiin ilman syytä vain siksi että juopuneet porva rit saivat ilkkua köyhän työläi sen kärsimyksistä Missä ja koska heitä tapettiin siitä ei ollut varmaa tietoa pa remmin kuin siitäkään kutka olivat ne jotka leikkivät avutto mani uhrien elämällä tahrien miekkansa ja pistimensä nälkää ja puutetta kräsivän perheen isän verellä Minä päätin ottaa siitä selvän ja merkitä sen muistiin tulevia polvia varten ja minä vannon tuhannesti että tuollainen teko on vääryys köyhälistöä kohtaan Juuri näihin aikoihin alkoi kulkea huhupuheita että murha miehinä toimivat toisten porva rien palkkaamina muuan Jalma ri Verinen V Iso-Kuppari se kä kuuluisa V Sippola ja apu rina "Kummin poika" ja joukko muita Nämä olivat huhuja tuskinpa tosiakaan Kello 11 ja 30 min yöllä il mestyivät tavallisesti nuo tun temattomat yön varjot — niin kertoivat vangit — ehkä tulevat nytkin Kuolemanhiljaisuus oli täydel linen Neljäkymmentäkaksi kuo lemaan tuomittua eikä pienintä kään hivahdusta — siitä sai jon kinlaisen aavistuksen jännityk sestä jolla kuolemaa odotetaan Tosiasiassa ei kenellekään oltu sanottu mitään niistä uhreista joita joka yö vietiin laumottain hautausmaalle Jos kysyivät matkaa niin tavallisesti sanot tiin "Mikkeliin" tai "Seinäjoel le" Mutta kaikesta huolimatta totuus oli jokaisen tietona Kello tuolla jossain toisissa huoneissa lyö % 12 ja samalla kuuluu askeleita Tuskan ään nähdyksiä pääsee pimeän huo neen milloin miltäkin suunnalta sillä taas on jonkun heistä läh dettävä ehkäpä useammankin mutta kenen se ratkaistaan pi an ovi aukenee miehiä astuu si sään kilisevät kannukset häirit sevät hiljaisuutta Nyt aikaa eräs heistä kolealla äänellä huu taa nimeltä kenen on lähdettä vä Tuskan hiki nousi kaikkien kasvoille jännitys kohosi huip puunsa moni pyörtyi Tällä kertaa huudettiin 13 jotka ie- Punavangin laulu Sävel kuin: "Kas Suomen lahdella hyrskyt" Taas valkean vallan aaveet minun ee3stini liihottaa Taas valtavat vapaushaaveet mua lauluhun kiihottaa Mua kutsuu käskee ja vaatii tuhat tuskaista tunnelmaa Viha rakkaus lauseita laatii Oi kuuntele kansa ja maa ! Oi kuuntele laulua kansa minkä sorranta synnyttää kuinka kylmiä kahlehiansa punavanki nyt helskyttää Ne kahleet ne painaa ja piinan vihan uurteet ne otsaan eyö Te näattekö piiskan siimaa mikä ilmassa vinkuu ja lyö?! Jumal' auta! se sattuvi selkään venjäljet ne jälkehen jää Ja ne jäljet ne jäljet mä pelkään iki-arpia synnyttää Mistä voiteita niihin me saamme? Kuka sellaista lääkitä voi? Oi kuuletko kuuletko maamme kuinka ruoskitun sävel nyt soi ? ! 'Ja te vieraitten maitten veljet veren ääni se sinnekkin soi Tokko tiedätte kummoiset teljet on murjumme ovilla? oil Te kuulkaa kuin virteni helaä Punavangin on laulua tää Niin totta kuin veljeys elää pois saatava telkeet on nää I Jali tiin johonkin toiseen huonee seen Jälelle jääneitten elämä jatkui siis vielä vuorokauden Kaiken tuon edessä olin aivan voimaton - Tuossa tuokiossa näin kol mentoista uhrin astuvan pitkäs sä mutkikkaassa jonossa kohti hautausmaata kohti kidutusta itkua ja hammastenkiristystä Sydäntäni vihloi Minä tie sin noitten "valkosten pirujen" nauttivan tuosta raakuudesta Minä tiesin että haudankaivaja oli jo portilla vastassa potkase massa mahaan jokaista uhria Mutta mitä olivat nuo yön varjot? Olivatko ne ihmisiä meidän kansalaisiamme Eivät ! Ihmisiä ne eivät voineet olla vaan piruja perkeleitä Kello 12 oli vahdin muutto vesi tippui poskiltani alas sydä meni löi kiivaassa tahdissa i i 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 m 1 1 1 1 1 H-t- + SUOSITTELEMME AJURI- LIIKETTAMMEI + fr Olemme aiua Talmllt palve- + lomaan teitä kaikenlaisella + + ajurtllikkeen alaan kuuluvalla + työllä + SEABORG TRANSFER CO + 4- Puhelin 66 Aatorla Ore 4 M I I I I I 1 1 I I I I I I H 1"! I 1 I I 1 1 ! IHMEELLINEN HUMALA-MALLAS KOTITEKOINEN JUOMA Sen ovat kokeneet miehet erikoi sesti valmistaneet ja suosittelevat sitä oikeaksi kotijuomaksi Se on hyvin vaahtoavaa hyvänmakuista ja ta kaamme sen antavan tulokset Ai neet joista voi tehdä 5 galloonaa saatte heti lähetettyänne meille $100 ja 20 galloonalle lähetettyänne meille $250 jokaisen tilauksen 1 mukana tahtii mme täydet neuvot Koettakaa että veitte uskoa Varotus ÄLKÄÄ KÄYTTÄKÖ JÄSTIÄ SE ON LAKI VASTAISTA Saatuamme $ 1 00 lä hetämme kirjasen jossa neuvotaan tekemään kaikenlaisia kotijuomia Interstate Distributors 27 East Grand River Ave DETROIT MICH 1