Image provided by: University of Oregon Libraries; Eugene, OR
About Toveritar. (Astoria, Or.) 19??-1930 | View Entire Issue (June 7, 1921)
"N No 23 Tiistaina Kesäkuun 7 p — Tuesday June 7th Astun sisään pirtin pienen luokse väen vähäisen Istun kerron mitä tienen elämästä nuoruuden Puheeseeni puuttuu vaari vanhus äänin värjyvin selkäköyry kuni kaari hopeaisin hiuksin : " — Paljon näkee elämässä ken sen oikein ymmärtää ken sen kokee karsinnassa sille monet muistot jää Yhdeksän on kymmenvuotta elossani ehtinyt kerron teille — ehkä suotta — mitä näin mi' kärsinyt: Näin mie ajan huokausten tuskien ja kyynelten ihmisien orjuutusten väkivallan verisen näinpä kuinka sorron yötä yhä jatkui yhtenään viha vilppi teki työtä sääti la'it elämään Näinpä kuinka kunniassa istui ryöttä mahdissaan ruumissa ja valtikassa niinkuin luoja konsanaan Kuinka teot suuret jalot tuomion sai ruunupään kuinka sammui päivän valot vankiloiden hämärään Näinpä kuinka kulta nosti teot inhat kunniaan miten sääti mjten kosti ken ei käynyt mukanaan Miten tuota toiset koetti omaksensa omistaa kuin ne sortui kun taas voitti toiset ilman toimintaa Miten kiihti himo kullan N mielet miesten naisten A 1N0 Kirj Anna Kangas Märässä ja nöyryisessä pesutuvas sa työskentelee kaksi naista nuorem pi on tuskin kuusitoista vuotias hen to ja valju tyttö Työskentelee samassa tehtävässä kun vanhempi laiha ja sureva nainen Tus kin voi eroittaa pesijän kasvoja höy ryävän pesualtaan äärestä Vanhempi nainen kääntyen nuo rempaan virkahti : — Kova työ tässä talossa taitaa olla säälin sinua kun sinut vielä pyykille panivat Pian ne ovat ne kin herran syntymäpäiväjuhlat pitää kö sinun silloinkin yön valvoa? — Pitää! Vastasi tyttö — Vai pitää sehän on kauheaa ihmisrääkkäystä kun kasvavan tyt tösen vielä päivätöiden päälle pitää yötkin valvoa ja elostelijain mässäys halua tyydyttää palvelemalla heitä yötä ja päivää Näin vanhempi nai nen voivotteli Jatkoi samaan tapaan — Koska ne juhlat pitäisi olla? Tyttö huoahti oikaisten väsynyttä ruumistaan ja vastasi kysyjälle että ne juhlat ovat huomen iltana — Jo huomen iltana I Herranen aika kuinka sinä niissä voit valvoa sehän on vallan mahdotonta Pestä ensin pyykkiä koko huominen päivä ja valvoa sitten yö sen lisäksi Tä mäkin päivä on kyllin kova ollut Taivas sinua varjelkoon aivan sinä tyttö parka kuolet nuudahti vanhem pi nainen — Niin ja vielä tänä iltana pitäisi pitoja valmistaa Kun se olisi sillä hyvä että siellä vain yksi olisi käs VUOSISADAN TARINA kuin ne tonki seast' mullan alta järven lainehen ? Miten tuota orjan lailla haki toiset hioten kun taas toiset työtä vailla eli — uotti iloiten Näinpä vielä miten tuossa heikot sorti orjakseen väkivalta mahdin vuossa kaikki riisti omakseen kuinka nosti teloittajat piiskurit ja kaikki muut suojaksensa orjuuttajat — tyhjäks' jäivät köyhäin suut Tuota elon hyörinätä kesti vuodet kymmenet kantoi päätä ylpeätä ylväät irstaat pyhyydet Kesti tämän köyhä kansa kaikki mielin nöyrtyvin uskoi tahdoks jumalansa messuin seka rukouksin Mutta ajan vieriessä muuttuu uskot käsitteet muuttuu mieli ihmisessä — uhmaks' käyvät nöyrtyneet Ensin harva täältä sieltä nousee tulta virittää mutt' ei kauan käytä kieltä kun jo maahan putoo pää Mutta nytpä näin mie kumman: pää jos putos toinen nousi Kapinoivan pienen summan evuks joukot toiset nous Uskonut en silloin tuota: vääryys vihaan nostattaa kun ei oikeutta suoda silloin sitä janoaa kijänä olisi sekin edes parempi mut ta entä vielä! Niitä käskijöitäkin on monta samalla kertaa Kyllä nyt taas saa juosta varmasti puoleen yöhön Pian kai rouva minua tulee käske mään joten pitäisi kiireesti saada tä mä työ tehdyksi vastasi tyttö kumar tuen entistä ahkerampana pyykkias tian yli Ei kulunut kauan aikaa ennenkuin lihavan näköinen elostelija astui pyyk kitupaan Arvokkaan ryhdikkäänä asettui tämä rouvan arvoa kantava tuvan keskilattialle silmäillen mahta vana kuinka siinä työ pyykkäreiltä sujui — Oh Aino sinun pitäisi joutua puolen tunnin kuluttua sillä sinun apuasi tarvitaan keittiössä lausuu rouva nuoremmalle Kääntyen van hempaan naiseen päin jatkaa hän: — Luuleeko Reposka että työ on jo puoleksi suoritettu? Voisitte sit ten taas huomenna jatkaa Luulette ko että Aino voi poistua puolen tun nin kuluttua? — Kyllä! Vastasi vanhempi nai nen Rouva sen kuultuaan poistui lää hättäen lihavan ruumiinsa painosta " %! ~"~ On myöhä iltayö Remuava seu ra joutilaita elostelijoita istuu kylläi sesti katetun pöydän ääressä Silkin kahina hajuvesien huumaava tuoksu täyttää ilman Viinit samppanjat ja kaikki muut herkut ruuat ja juomat taasen täyttävät entisestään jo kylläi siä vatsoja Hekumallinen nauru kaikuu yli a varan salin hienojen soittojen ja lau lujen sitä remua säestäessä Tarjoilijat ovat alati ahkerasti liik Nytpä näin mie joukot työssä kera — muka — kirjojen pärevalot tuikki yössä nuoret tutki tavaillen Nähnyt näät en ennen moista että rahvas lukisi sanat noista koukeroista —puheiksi ne pukisi Seka vielä miestä naista kulki nuoret mukanaan kokouksiin I Kaikenlaista sato tuopi tullessaan Aattelin jo ihan totta että piru vallan saa luoja meihin suuttuu jotta veteen kaikki hukuttaa Mutta eipäs 1 Eipäs luoja käynyt päälle vihaten tuumiskelin jotta ruoja sekin taru — viisasten kun käy väet sitä vastaan joka miekanvallan sääs eikä suutu taivahastaan järki näet mielein pääs Ja kun ensin pieni muru mielehein jäi kytemään lisää tuopi puute suru tuota aivan yhtenään Uskonut en jumalahan enkä ruunuun valtikkaan toisin uskoin kaiken pahan kasvaneeksi maailmaan Äläs huoli Miten liekään jopa vijmein 'älysin ett' en vapaa ollut miekään uuden ajan oppihin Ja kun kerta mitä aloin perinpohjin tutkin sen murusina pienin paloin jauhoi järki aivojen keellä ja ovat vallan uupua -raskaiden tarjottimien painosta Aino on myös kantamassa raskaita tarjottimia Kaksipäiväinen pyykin pesu on teh nyt hänet kalpeaksi ja heikon näköi seksi Hennot kädet arkaillen kurot tavat herkkuja puolijuopuneille mie hille joiden irstaat intohimoiset kat seet seuraavat tyttöä niinkuin vaaniva leijona tai tiikeri seuraa uhriaan Rou van tarkka silmä kaiken aikaa seura si Ainon askeleita Aino parka koit ti tehdä palvelusta kaiken vointinsa mukaan että ei rouva vain osottaisi nureaa mieltä ja ettei hän saattaisi rouvalle moittimisen syytä Oli jo aamuyö ennenkuin heku moitsijat vaipuivat uneen Seuraavan aamuna kokolailla var hain kun vielä talon rasvainen rou va oikoi viimeöisen remuamisen jäl keen nousi talon vanhempi palvelija ylös herättämään nuorempia päivän tehtäviin Hän ravisteli myös Ainoa joka lumivalkoisena lepäsi vuoteel laan — Kumma tyttö kun ei jo herää vaikka kuinka häntä ravistaisin Hän mutisee ja jälleen menee Ai non vuoteen ääreen Turhaan I Aino ei vain nouse nukkuu yhtä raskaasti kuin ennenkin mikään paikka ei hä nessä liikahda Kaikki keinot käytet tyään jätti herättäjä hänet rauhaan Ei silti mennyt rouvaa herättämään katsomaan tätä uppiniskaista palveli jaa Pian kuitenkin kuuluu rouvan käs kevä kimakka ääni keittiön ovelta : — Mikä vaivaa Ainoa kun hän ei kuule etkä tiedä tehtäväänsä — Missä Aino on? Vieri aika ratoansa elin niinkuin toisetkin erjat eli kahleissansa — mutt' ei mielin nöyrtyvin Ja kun päivä viimein varttui että orjat kohosi känsäkourat nuijaan tarttui — mukana myös minäkin Jopa ryski perustukset vallan väärän mahtavan nuenneeks jo onnen vkset luulin uuden ma ilman Mutta eipäs 1 Vielä voitti valtaherran mahtavuus surun virttä lauloi soitti Idan kansan urhokkuus Uskoin että minä tuost en näe päivää nousevaa mutta aika kuni juosten kuohutteli kamaraa Taistelua taisto jatkui joukot lyötiin nousi taas suurempana esteet ratkoi ruunun valtikankin kaas Niin se kuni myrsky suuri kulki peitti Idän maan horjui kaatui kultamuuri tarttui orjat valtikkaan Itä voitti ensimmäisnä kohta toiset seuraten myöskin pyrkii jättiläisnä vapaaks' alta kahlehen Ja nyt vanhat silmäin näkee köyhän kevään ihanan Tiedon templit täynnä yokee voittoansa juhlivan Nyt ois' vanha vanhus tässä valmis kuoloon kulkemaan kun jo näen elämässä orjat onneen nousussaan Eemeli Rautiainen — Kyllä hyvä rouva mutta Aino on kuollut en saa häntä ylös en vaikka mikä olisi puoltelce vanha palvelija — Oh kuollut! Kello on kaksi toista ja vielä ovat palvelijat vuo teella Olenko minä kotonani Rouva kiiruhti nopeasti Ainon vuo teen viereen mutta säpsähtää aivan kun syyllinen hermostuneesti ottaen Ainon käden Hän koettaa tytön kädessä valti mon lyöntejä „ Hän on ehkä sairas pitää kutsua lääkäri! Lääkäri saapui Tutkittuaan sairas ta ilmoitti hän että tyttöä vaivaa hermoston väsymys ehkäpä vaaral lista laatua Voi nukkua kauankin Sairastuminen on seurannut liikarasi tuksesta Tämä ei vaikuttanut suuresti rou vaan Ainoastaan se seikka kun hä nen palvelijansa sanottiin sairastu neen liikarasituksesta tuotti hänen mielestään häpeää ja se sai hänet huolehtimaan tytön tilasta Pari vuorokautta Aino nukkui He ti Ainon herättyä ilmoitti rouva että tyttö saa muualta mennä etsimään työpaikkaa — En voi sinua pitää palvelukses sani kun et voi täyttää tehtäviäsi lausui rouva mahtipontisesti Murtuneella mielellä lahti Aino tai valtamaan kohti uusia vaaroja Hekumassa uinuva korppien lauma jäi etsimään - uusia uhreja Jo alkoi idässä päivä sarastamaan Miljoonat orjat nousevat vaatimaan oikeutta sorretuille J